KHI NÀO BỆNH NHÂN COPD CẦN DÙNG MÁY TRỢ THỞ?

🩺 KHI NÀO BỆNH NHÂN COPD CẦN DÙNG MÁY TRỢ THỞ?

(Chia sẻ từ góc nhìn chuyên gia hô hấp và trải nghiệm thực tế của người bệnh)

1. Mở đầu: “Thở – tưởng dễ mà không dễ”

“Chỉ cần một đêm không thở nổi, tôi mới hiểu thế nào là sống nhờ vào từng hơi oxy” — chia sẻ của ông Trần Minh, 68 tuổi, bệnh nhân COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính) tại TP.HCM.
Sau nhiều năm ho khan, khó thở, phải nhập viện nhiều lần, bác sĩ đã chỉ định ông dùng máy trợ thở tại nhà để duy trì oxy máu ổn định và giảm nguy cơ suy hô hấp.

Câu chuyện của ông Minh cũng là tình trạng chung của hàng trăm nghìn bệnh nhân COPD tại Việt Nam – những người đang sống trong tình trạng “khó thở triền miên” mà không biết khi nào cần máy trợ thở.

2. Khi nào bệnh nhân COPD cần dùng máy trợ thở?

Theo BS. Nguyễn Thanh Tùng – chuyên khoa Hô hấp, máy trợ thở (bao gồm máy thở áp lực dương – BiPAP/CPAP hoặc máy tạo oxy có chức năng hỗ trợ hô hấp) được chỉ định khi người bệnh COPD có một hoặc nhiều dấu hiệu sau:

🔹 Giai đoạn bệnh nặng, khó thở tăng dần

• Cảm giác thiếu hơi, thở gấp, mệt khi làm việc nhẹ.

• Đêm khó ngủ vì phải ngồi dậy để dễ thở.

• Phổi hoạt động yếu, oxy máu giảm dưới 88%.

🔹 CO₂ trong máu tăng cao

• Kết quả khí máu động mạch cho thấy PaCO₂ > 45 mmHg, chứng tỏ phổi không còn đào thải được khí CO₂ hiệu quả.

• Bác sĩ thường chỉ định máy trợ thở không xâm nhập (NIV) để hỗ trợ đào thải CO₂.

🔹 Sau đợt cấp hoặc nhập viện vì suy hô hấp

• Sau khi được điều trị ổn định tại bệnh viện, bệnh nhân có thể được hướng dẫn dùng máy trợ thở tại nhà ban đêm để giảm tái phát và duy trì thông khí phổi.

🔹 Thở yếu trong khi ngủ hoặc ngưng thở khi ngủ

• COPD có thể đi kèm hội chứng ngưng thở khi ngủ (OSA), khiến oxy giảm mạnh về đêm.

• Lúc này, máy trợ thở CPAP hoặc BiPAP giúp ổn định đường thở và giảm cơn khó thở về đêm.

3. Lợi ích khi dùng máy trợ thở đúng cách

✅ Giúp duy trì oxy máu ổn định, giảm triệu chứng mệt, khó thở.
✅ Giảm số lần nhập viện, đặc biệt sau các đợt cấp.
✅ Cải thiện giấc ngủ, chất lượng cuộc sống và tâm trạng.
✅ Kéo dài tuổi thọ và hạn chế tiến triển bệnh.

Bác sĩ khuyến cáo: “Máy trợ thở không chỉ là thiết bị y tế, mà là người bạn đồng hành giúp bệnh nhân COPD sống khỏe hơn mỗi ngày.”

4. Kinh nghiệm sử dụng máy trợ thở tại nhà

Từ trải nghiệm của nhiều bệnh nhân, có 3 yếu tố quyết định hiệu quả:

1. Chọn đúng loại máy:

   • CPAP: phù hợp người ngưng thở khi ngủ.

   • BiPAP: phù hợp COPD giai đoạn trung bình – nặng.

   • Kết hợp máy trợ thở và máy tạo oxy: phù hợp bệnh nhân cần bổ sung oxy nhẹ.

2. Đeo mặt nạ đúng cách, vệ sinh định kỳ:

   • Rửa sạch mặt nạ, ống dẫn khí mỗi ngày.

   • Thay lọc khí định kỳ 2–4 tuần/lần.

3. Theo dõi chỉ số SpO₂ tại nhà:

   • Giữ SpO₂ từ 90–95% là lý tưởng (Khi không dùng máy)

   • Nếu giảm thấp hơn, cần tái khám ngay.

5. Lời khuyên từ chuyên gia

“Không phải ai mắc COPD cũng cần dùng máy trợ thở, nhưng nếu đã được bác sĩ chỉ định, hãy xem đó là phần quan trọng trong điều trị duy trì. Việc dùng sớm, đúng loại máy sẽ giúp giảm biến chứng và sống khỏe hơn mỗi ngày.”
— BS. Nguyễn Thanh Tùng – BV Phổi Trung ương